10 Oktober 2025 – Nederland heeft vandaag een belangrijke overwinning behaald in de race om Europa’s AI-toekomst. EuroHPC JU heeft officieel de financiering toegekend voor een geavanceerde AI-fabriek in Groningen, met een totaalinvestering van €200 miljoen. Deze beslissing markeert een historisch moment voor de Nederlandse AI-sector en positioneert Groningen als een belangrijk knooppunt in het Europese AI-netwerk.
Een Europees netwerk van AI-innovatie
De Nederlandse AI-fabriek is een van zes nieuwe faciliteiten die vandaag zijn geselecteerd door EuroHPC JU, naast projecten in Tsjechië, Litouwen, Polen, Roemenië en Spanje. Deze uitbreiding brengt het totale aantal Europese AI-fabrieken op 19, waarmee een sterk netwerk van AI-hubs ontstaat dat klaar is om innovatie door heel Europa te stimuleren.
“Deze AI-fabriek versterkt de innovatiekracht van start-ups en MKB en publieke organisaties, helpt wetenschappers en onderwijs met AI en draagt bij aan technologische onafhankelijkheid van Nederland,” aldus TNO in diens aankondiging.
Wat brengt de AI-fabriek naar Groningen?
De Nederlandse AI-fabriek (NLAIF) wordt een uitgebreide faciliteit die bestaat uit drie hoofdcomponenten:
Expertisecentrum: Gevestigd in het historische Niemeyer-gebouw in Groningen, waar AI-specialisten samenwerken, kennis delen en bedrijven ondersteunen. Dit centrum start naar verwachting medio 2026.
AI-geoptimaliseerde supercomputer: Een krachtige rekenfaciliteit die grote hoeveelheden data kan verwerken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-toepassingen. De locatie hiervan wordt nog bepaald, maar de computer draait naar verwachting begin 2027 op volle kracht.
Data faciliteit: Veilige, schaalbare infrastructuur die voldoet aan EU-regelgeving, met speciale nadruk op toepassingen met zeer gevoelige data zoals gezondheidsinformatie.
Strategische focus op gevoelige sectoren
De Nederlandse AI-fabriek onderscheidt zich door haar focus op AI-toepassingen met zeer gevoelige data, waaronder gezondheidszorg, veiligheid en landbouw. Dit sluit perfect aan bij de expertise die al aanwezig is in de regio Noord-Nederland, waar sectoren zoals agri-food, energie en gezondheidszorg sterk vertegenwoordigd zijn.
Financiering en partnerships
De totale investering van €200 miljoen komt samen uit verschillende bronnen:
- €71 miljoen van EuroHPC JU (Europese financiering)
- €70 miljoen van het Nederlandse Rijk (met bijdragen van meerdere ministeries)
- €60 miljoen uit de Economische Agenda van Nij Begun
Het project wordt geleid door de Stichting Nederlandse AI Fabriek, samen met een consortium van SURF, TNO, de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL) en Samenwerking Noord.
Impact voor de regio en Nederland
Roelien Kamminga, burgemeester van Groningen: “Een fantastische kans voor het Noorden. We bouwen hier niet alleen aan technologie, maar aan oplossingen die het dagelijks leven verbeteren – van snellere diagnoses in de zorg tot slimmere landbouw en betere publieke dienstverlening”.
De AI-fabriek zal fungeren als een one-stop shop voor Nederlandse en Europese AI-startups, MKB-bedrijven en onderzoekers. Het biedt toegang tot:
- AI-geoptimaliseerde High Performance Computing (HPC) resources
- Technische expertise en training
- Veilige data-opslag en -verwerking
- Ondersteuning bij AI-modellontwikkeling
Technologische onafhankelijkheid voor Europa
Een cruciaal aspect van dit initiatief is het verminderen van Europa’s afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese AI-platforms. Eddie van Marum, staatssecretaris Herstel Groningen en Digitalisering: “Met de AI-fabriek zetten we Groningen internationaal op de kaart. Het centrum trekt talent en bedrijven aan, en versterkt onze positie binnen het Europese AI-netwerk. Het maakt ons als Nederland sterker en onafhankelijker van andere landen”.
Kansen voor lokale AI-bedrijven
Voor AI-bedrijven zoals DataNorth AI, dat al gevestigd is in Groningen, opent deze ontwikkeling nieuwe mogelijkheden voor samenwerking, talent acquisitie en toegang tot geavanceerde computing resources. De aanwezigheid van een AI-fabriek versterkt het lokale ecosysteem en creëert synergieën tussen gevestigde bedrijven, startups, kennisinstellingen en internationale partners.
De Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG hebben beide steun uitgesproken voor het initiatief, waarbij zij de kansen benadrukken voor onderzoek, innovatie en talentontwikkeling in de regio.
Wanneer komt de AI fabriek naar Groningen?
- 2026: Start expertisecentrum in Niemeyer-gebouw
- 2027: Supercomputer volledig operationeel
- Langetermijn: Groningen als permanente hub in Europees AI-netwerk
Deze AI-fabriek markeert niet alleen een belangrijke mijlpaal voor Groningen en Nederland, maar draagt ook bij aan Europa’s ambitie om een wereldleider te worden in betrouwbare en ethische AI-ontwikkeling. Met de combinatie van publieke en private investeringen, sterke regionale partnerships en focus op praktische toepassingen, is Nederland klaar om een significante rol te spelen in de toekomst van Europese AI-innovatie.
